ظهور قدرت ضامن امنیت در خاورمیانه

پاکستان در حال تبدیل شدن به تضمین کننده جدید امنیت در خاورمیانه است، نقشی که در خلأ امنیتی پس از عقب‌نشینی دولت ترامپ از منطقه شکل گرفته است.

به گزارش اکوایران، حملات اسرائیل به دوحه در ۹ سپتامبر، نقطه‌ عطفی در جنگ اسرائیل و غزه بود. حتی شرکای ایالات متحده نیز دیگر از اقدامات توسعه‌طلبانه‌ی اسرائیل در امان نیستند. در حالی‌که واشنگتن با بحران اعتبار در خاورمیانه روبه‌روست، پاکستان در حال مذاکره با عربستان سعودی بر سر یک تضمین امنیتی منطقه‌ای جدید است تا بازیگران دیگری نیز در دفاع از امنیت کشورهای خلیج فارس حضور داشته باشند.

رضایت ضمنی واشنگتن

به نوشته  نشنال‌اینترست، پاکستان و عربستان از دیرباز روابط نزدیک نظامی و اقتصادی داشته‌اند، اما تاکنون هیچ پیمان دفاعی رسمی میان آن‌ها وجود نداشت. پاکستان سابقه‌ طولانی در اعزام نیرو به عربستان دارد؛ از جمله در سال ۱۹۷۹ در جریان محاصره مکه. اسلام‌آباد تجربه‌ قابل‌توجهی در استقرار نیروهایش خارج از مرزها دارد و همین امر، آن را به گزینه‌ای عمل‌گرایانه و مناسب برای ایفای نقش امنیتی منطقه‌ای تبدیل کرده است.

پاکستان می‌تواند بمب خود را به ابزاری برای تحکیم موقعیت دیپلماتیک بدل کند. اسحاق دار، وزیر خارجه پاکستان، گفت: «هنوز برای اظهار نظر زود است، اما برخی کشورهای دیگر هم خواستار توافقاتی مانند این هستند».

طبیعی است که توافقی در این ابعاد بدون رضایت ضمنی دولت ترامپ ممکن نبود. سیاست «اول آمریکا» عملاً نشان داده که واشنگتن دیگر تمایلی به ایفای نقش ناظر دائمی منطقه‌ای ندارد، به‌ویژه با توجه به حمایت پررنگش از طرح‌های توسعه‌طلبانه اسرائیل.

در همین چارچوب، نخست‌وزیر پاکستان شهباز شریف و فرمانده ارتش و فیلدمارشال عاصم منیر به کاخ سفید دعوت شدند تا همکاری امنیتی با آمریکا را جشن بگیرند.

در حاشیه‌ نشست مجمع عمومی سازمان ملل هم، هیأت پاکستانی تلاش‌های گسترده‌ای انجام داده تا جایگاه برتر خود را پس از جنگ با هند در ماه مه حفظ کند. پاکستان از این درگیری تقریباً بدون آسیب جدی خارج شد و توانست هم قدرت نظامی و هم توان دیپلماتیک خود را به نمایش بگذارد.

نخست‌وزیر شهباز شریف در پی حملات ۹ سپتامبر با تمیم بن حمد آل ثانی، امیر قطر، دیدار کرد و بار دیگر تأکید کرد که جهان اسلام باید برای مقابله با «تحریکات اسرائیل» متحد شود. این موضع‌گیری نشانگر تمایل اسلام‌آباد برای ایفای نقشی فعال در صحنه جهانی، به‌ویژه در دفاع از غزه، است.

پیمان امنیتی با عربستان و سیاست عدم تعهد

اگرچه جزئیات دقیق پیمان جدید پاکستان و عربستان سعودی هنوز روشن نیست، اما نکته‌ مسلم آن است که اسلام‌آباد با مانورهای دیپلماتیک خود در پی اثبات سودمندی سیاست «عدم تعهد» است، سیاستی که می‌تواند نه‌تنها برای آمریکا، بلکه برای بازیگران منطقه‌ای نیز منفعت داشته باشد.

عربستان پاکستان

پاکستان همزمان در حال تقویت روابط خود با بنگلادش و سریلانکا است، اقدامی که نشان می‌دهد دولت شریف می‌خواهد از فرصت‌های پس از جنگ هند و اسرائیل بیشترین بهره را ببرد، به‌ویژه پس از آن‌که دهلی‌نو به‌شدت توافق آتش‌بس پیشنهادی آمریکا در ماه مه را رد کرد.

نقش تازه در پیوند خاورمیانه و جنوب آسیا

اگرچه پاکستان همچنان با بحران‌های اقتصادی و مالی مزمن دست‌و‌پنجه نرم می‌کند، اما تلاش‌های دیپلماتیک اخیرش حاکی از ظهور احتمالی یک نقش جدید در محور خاورمیانه–جنوب آسیا است.

اسلام‌آباد ناچار است در مسیر حفظ رضایت دولت ترامپ گام بردارد تا بتواند در توافق‌های دوجانبه و چندجانبه جایگاه خود را تثبیت کند، اما در عین حال، کاهش وابستگی اقتصادی به ایالات متحده و تنوع‌بخشی به شرکای منطقه‌ای می‌تواند به سود آینده‌ این کشور تمام شود.